دسته بندی

اسید سولفوریک

مشاهده فیلترها

اسید سولفوریک

اسید سولفوریک که با فرمول شیمیایی H₂SO₄ در شکل زیر نمایش داده می‌شود، یک اسید قوی و بی رنگ است که از اکسیداسیون سولفور دی‌اکسید (SO₂) تولید می‌شود. این ماده یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی در صنایع مختلف است. 

اسید سولفوریک

یکی از قدیمی‌ترین نام‌های اسید سولفوریک جوهر گوگرد است. علت انتخاب این نام به زمان‌های گذشته باز می‌گردد. زیرا این ترکیب به دلیل ساختار شیمیایی و غلظتی که دارد، می‌تواند به عنوان یک ماده سوزاننده عمل کند. در صنایع خودروسازی معمولاً به اسید سولفوریک غلیظ که در باتری‌های خودرو استفاده می‌شوند، اسید باتری می‌گویند.
روغن ویتریول نام تاریخی دیگری برای اسید سولفوریک است که در قرون وسطی عمومیت داشته است. این نام به دلیل شفافیت و خاصیت قوی اسید سولفوریک به‌کار می‌رفت.

مشخصات عمومی و فنی اسید سولفوریک

در جدول زیر برخی از مهم‌ترین مشخصات عمومی و فنی این ماده نشان داده شده است.

شکل ظاهری مایع بی رنگ
فرمول شیمیایی H2SO4
چگالی 1.83g/cm3 
دمای جوش 337°C
دمای ذوب 10.31°C
خلوص 98%
حلال محلول در آب

خصوصیات فیزیکی و شیمیایی اسید سولفوریک

این ماده به راحتی در آب حل‌ می‌شود و  هنگام ترکیب با آب گرما آزاد می‌کند. همچنین اسید سولفوریک یک اسید قوی است که می‌تواند با اکثر فلزات، هیدروکربن‌ها و ترکیبات آلی واکنش دهد. ماده مذکور در بسیاری از واکنش‌های شیمیایی به عنوان کاتالیزور عمل می‌کند.
همچنین قابلیت جذب آب را دارد و در فرآیندهای خشک‌سازی و تبدیل مواد شیمیایی کاربرد دارد. اسید سولفوریک به عنوان عامل اکسیدکننده عمل می‌کند.

روش تولید اسید سولفوریک

یکی از روش‌های متداول تولید این ماده (H₂SO₄) روش فرآیند تماس (Contact Process) است. این فرآیند مدرن‌تر و بهینه‌تر از روش‌های قدیمی‌تر است. در آزمایشگاه این ماده از واکنش گاز گوگرد دی اکسید با آب اکسیژنه (هیدروژن پراکسید) حاصل می‌شود. همچنین در دیدگاه صنعتی این ترکیب طی 5 مرحله با انجام واکنش‌های شیمیایی متداول تولید می‌شود که به شرح زیر است:

S (s) + O2 (g) → SO2 (g)

SO2 (g) + O2 (g) → SO3 (g)

SO3 (g) + H2O (l) → H2SO4 (aq)

H2SO4 (aq) + SO3 (g) → H2S2O7 (l)

H2S2O7 (l) + H2O (l) → 2 H2SO4 (l)

در مرحله اول گاز گوگرد دی اکسید تولید شده، سپس گاز تولید شده به عنوان ماده اولیه برای آغاز واکنش بعدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مراحل بعدی فراورده هر مرحله به عنوان واکنش دهنده مرحله بعد است که در نهایت منجر به تولید ماده مذکور می‌شود. 

تفاوت اسید سولفوریک صنعتی و شیمیایی

این ماده غالبا دارای دو گرید شیمیایی و صنعتی است که نوع شیمیایی آن معمولاً دارای خلوص بالاتر (بیش از ۹۸ ٪) است و برای مصارف آزمایشگاهی و تحقیقاتی استفاده می‌شود. اما اسید سولفوریک صنعتی خلوص پایین‌تری بین ۹۵ ٪ تا ۹۸ ٪ دارد و اغلب برای کاربردهای صنعتی، مانند تولید کودهای شیمیایی و پالایش نفت استفاده می‌شود. این اسید معمولا حاوی ناخالصی‌ها و ترکیبات جانبی است.
اسید سولفوریک شیمیایی معمولاً گران‌تر هستند و به دلیل فرآیندهای تصفیه بیشتر و تضمین خلوص مورد نیاز برای آزمایشگاه‌ها کاربرد دارند. اما نسبت به نوع صنعتی به طور کلی ارزان‌تر هستند، زیرا این نوع اسید با هزینه‌های کمتری تولید می‌شود و برای بازارهای بزرگ صنعتی عرضه می‌شود.
اسید سولفوریک شیمیایی برای آزمایش‌ها، تحقیقات علمی و تولید مواد شیمیایی دیگر استفاده می‌شود. اما نوع صنعتی آن برای کاربردهای صنعتی، از جمله تولید پتاسیم سولفات، نیتریک اسید و در باتری‌ها و پالایش نفت استفاده می‎‌شود.

کاربرد اسید سولفوریک

این ماده یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی در صنعت و آزمایشگاه‌ها است. این ترکیب بسیار ارزشمند در حوزه‌های زیر به شدت مهم و کاربردی است.

  1. تولید کودهای شیمیایی: اسید سولفوریک به عنوان ماده اولیه در تولید پتاسیم سولفات و آمونیوم سولفات که در کشاورزی و تولید کودهای شیمیایی استفاده می‌شوند، به کار گرفته می‌شود.
  2. صنعت و پالایشگاه نفت: این ماده در فرآیندهای اصلاح و تصفیه نفت خام جهت حذف ناخالصی‌های موجود به کار می‌رود.
  3. تولید مواد شیمیایی دیگر: ماده مذکور به عنوان ماده پیش‌ساز برای تولید مواد شیمیایی نظیر نیتریک اسید و سورفاکتانت‌ها است.
  4. صنعت خودرو: این ترکیب، ماده‌ای به شدت ارزشمند است که در باتری‌های اسید سرب (پرکاربردترین نوع باتری‌های خودرو) که برای ذخیره و تامین انرژی الکتریکی استفاده می‌شوند، به کار می‌رود.
  5. صنعت متالورژی: اسید سولفوریک برای استخراج فلزات از سنگ معدن‌ها (مانند استخراج مس) و همچنین برای پاکسازی سطوح فلزی استفاده می‌شود.

نکات ایمنی اسید سولفوریک

این ترکیب یک ماده شیمیایی بسیار خورنده و خطرناک است که باید با احتیاط فراوان با آن کار کرد. هنگام کار با این اسید موارد زیر را باید درنظر گرفت:

  1. باید از دستکش‌های نیتریل یا وینیل برای جلوگیری از تماس مستقیم با پوست استفاده کرد. 
  2. هنگام کار با این اسید از هود شیمیایی برای جلوگیری از استنشاق بخارات سمی لازم است.
  3. هنگام رقیق‌سازی، همواره اسید سولفوریک را به آرامی به آب اضافه کنید و هرگز آب را به اسید اضافه نکنید، زیرا این کار می‌تواند باعث فوران شدید و خطرناکی شود.
  4. قبل از کار با اسید سولفوریک، حتماً برگه اطلاعات ایمنی آن را مطالعه کنید تا با خطرات و روش‌های ایمنی آشنا شوید.

اسید سولفوریک

نحوه نگهداری اسید سولفوریک

اسید سولفوریک باید در مکان‌های خشک و خنک قرار گیرد و از ترکیبات و مواد غیر سازگار (مانند آب، فلزات قلیایی، نیترات‌ها، کلرات‌ها، پودر فلزات و مواد آلی) دور نگه‌داشته شود. همچنین جهت نگه‌داری این اسید حتما استفاده از ظروف مقاوم در برابر خوردگی لازم است (مانند پلی‌پروپیلن یا استیل ضد زنگ). در واقع این ظروف باید درزگیری شده باشند.

خرید و قیمت اسید سولفوریک

قیمت اسید سولفوریک بسته به خلوص متفاوت است. به طور کلی قیمت خرید اسید سولفوریک صنعتی حدوداً ۲۵ تا ۱۰۰ دلار به ازای هر ۱۰۰۰ لیتر  است. اما قیمت خرید اسید سولفوریک آزمایشگاهی بالاتر است و بسته به خلوص و برند بین ۵۰ تا ۲۰۰ دلار برای هر ۱۰۰۰ میلی‌لیتر قیمت دارد.

معرفی برندهای مختلف اسید سولفوریک

این ترکیب با کیفیت‌های متفاوت تولید و عرضه می‌شود. برخی از مهم‌ترین برندهای خارجی و داخلی عبارتند از سیگما آلدریچ، مرک، فلوکا، نوترون، قطران شیمی و دکتر مجللی.
علی رغم قیمت بالای اسید سولفوریک برند مرک با توجه به خلوص و کیفیت مواد شیمیایی این برند، خرید اسید سولفوریک از برند مرک توصیه می‌شود.

نظرات کاربران

شما هم می‌توانید در مورد این کالاها نظر بدهید

برای ثبت نظر، لازم است ابتدا وارد حساب کاربری خود شوید. نقطه نظرات و تجربه خرید خود را با دیگران در میان بگذارید و نظر خود را ثبت نمایید